Co to jest dział spadku

Dział spadku to czynność mająca na celu podział majątku spadkowego i rozdysponowanie go pomiędzy spadkobierców, wraz z ewentualnym wyrównaniem wartości otrzymanych części. Jest to ostatni krok na drodze do pełnego uregulowania formalności spadkowych. Dział spadku może być dokonany dopiero po stwierdzeniu nabycia spadku poprzez sporządzenie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia lub przeprowadzenie sądowego postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.

Po stwierdzeniu praw do spadku po osobie zmarłej, spadkobiercy mogą zdecydować o dziale spadku, jeśli jest ich co najmniej dwóch. Choć nie jest to obligatoryjne, istnieje możliwość pozostawania we wspólności majątku spadkowego ze współspadkobiercami.

Warto wiedzieć, że nie zawsze konieczne jest spotkanie u notariusza, aby przeprowadzić dział spadku. Jeżeli w skład spadku nie wchodzą nieruchomości, prawo wieczystego użytkowania lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, dział spadku nie wymaga formy aktu notarialnego.

Jeśli jednak przedmiotem spadku są wymienione wyżej składniki, umowa o dział spadku musi być sporządzona w formie aktu notarialnego. Przed przystąpieniem do aktu, konieczne jest złożenie deklaracji podatkowej w urzędzie skarbowym (formularze SD-Z2 lub SD-3) i uzyskanie zaświadczenia od naczelnika urzędu skarbowego, które potwierdza, że nabycie jest zwolnione od podatku, że należny podatek został zapłacony albo zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek przedawnienia.

Sprawa spadkowa krok po kroku

Posiadanie testamentu notarialnego to kluczowy krok w uporządkowaniu spraw majątkowych na wypadek śmierci, ale to dopiero początek procesu spadkowego. Po śmierci spadkodawcy należy podjąć szereg dalszych działań prawnych, aby testament mógł zostać skutecznie wykonany.

1. Otwarcie i ogłoszenie testamentu – Pierwszym krokiem jest otwarcie i ogłoszenie testamentu. Jeśli testament jest notarialny, protokół otwarcia i ogłoszenia przechowywany jest w sądzie lub u notariusza. To ważne, ponieważ sąd lub notariusz będzie odpowiedzialny za dalsze kroki w procesie spadkowym.
2. Przyjęcie lub odrzucenie spadku – po ogłoszeniu testamentu, spadkobiercy muszą zdecydować, czy przyjmują, czy też odrzucają spadek. Mają na to sześć miesięcy od momentu, gdy dowiedzą się o tytule swojego powołania. Przyjęcie spadku może nastąpić wprost, i w takim wypadku spadkobierca odpowiada za długi spadkowe całym swoim majątkiem, lub z dobrodziejstwem inwentarza, a wtedy odpowiedzialność jest ograniczona do wartości odziedziczonego majątku. Odrzucenie spadku oznacza, że spadkobierca nie dziedziczy ani majątku, ani długów.
3. Akt poświadczenia dziedziczenia lub postanowienie sądu – Na podstawie testamentu i innych dokumentów, wydawany jest akt poświadczenia dziedziczenia przez notariusza lub postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku przez sąd. Wybór zależy od konkretnej sprawy, konfliktów wśród spadkobierców i woli spadkodawcy. Akt poświadczenia dziedziczenia jest szybszy i mniej formalny, ale wymaga zgody wszystkich spadkobierców. Postanowienie sądowe jest bardziej sformalizowane i konieczne w przypadku konfliktów lub niejasności.
4. Dział spadku – Dział spadku to czynność mająca na celu podział majątku spadkowego i rozdysponowanie go pomiędzy spadkobierców, wraz z ewentualnym wyrównaniem wartości otrzymanych części. Jest to ostatni krok na drodze do pełnego uregulowania formalności spadkowych. Dział spadku może być dokonany dopiero po stwierdzeniu nabycia spadku poprzez sporządzenie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia lub przeprowadzenie sądowego postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.

Dział spadku u notariusza – cena 2024

Przy sporządzeniu aktu notarialnego umowy o dział spadku notariusz pobiera następujące opłaty i podatki:

• taksę notarialną,
• opłata za złożenie wniosku wieczystoksięgowego,
• opłata sądowa za wpisy w księdze wieczystej,
• podatki, których płatnikiem jest notariusz (VAT, podatek od czynności cywilnoprawnych, podatek od spadków i darowizn),
• koszt wypisów w wysokości 6 zł za każdą stronę.

Maksymalna wysokość taksy notarialnej jest ustalana w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości (dalej – Rozporządzenie). Koszt umowy o dział spadku jest uzależniony od wartości składników majątkowych stanowiących przedmiot podziału i obliczone są na podstawie następujących stawek bazowych:

• 100 zł przy wartości majątku do 3000 złotych,
• 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł przy wartości majątku powyżej 3000 do 10 000 zł,
• 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł przy wartości majątku powyżej 10 000 do 30 000 zł,
• 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł przy wartości majątku powyżej 30 000 do 60 000 zł,
• 1010 zł + 0,4% nadwyżki powyżej 60 000 zł przy wartości majątku powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł,
• 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł przy wartości majątku powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł,
• 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, ale nie więcej niż 10 000 zł lub 7500 zł (dla I grupy podatkowej) przy wartości majątku powyżej 2 000 000 zł.

Honorarium notariusza (taksa notarialna) obłożona jest 23-procentowym podatkiem VAT.